Teraryum, bir takım bitki türleri ve bazı hayvanlar için oluşturulan bir eko sistemdir. çağdaş teraryumların geçmişi 1830’lu yıllara dayanır. İngiliz botanist Nathaniel Bagshaw Ward, raslantısal bir halde kavanozların içinde bulunan topraktan yeşeren bitkilerin gelişimlerini seyretme olanağı bulmuştur ve Londra’nın pis havası yüzünden hayatta kalamayan bitkilerini koruma amacıyla bu kavanoz sisteminden esinlenerek kendi yöntemini geliştirmiştir. Teraryumların ilk örneği olan bu sistemin adı Wardian Case olarak tarihe geçmiştir.
Günümüzde teraryumlar bazı egzotik, tropikal fazla rutubet isteyen bitkilerin bakılması için, bazı sürüngenler için yaşam alanı olarak kullanılmaktadır. Teraryumlar her ne kadar birer hoş dekor objesi olsa da aslen bir ekosistem oldukları unutulmamalıdır.
Günümüzde teraryumlar seçilen bitkilere göre açık ya da kapalı sistem olarak hazırlanabilir. Bitki seçimi yaparken de öncelikli olarak teraryumunuza nasıl bakmak istediğinize karar vermelisiniz. Daha güneşli alanlar için sulama oranı da kapalı sisteme göre daha azca olan kaktüs veya sukulent teraryumları seçebilir yahut daha gölge alanlar için rutubet seven bitkilerden hazırlanan bir kapalı sistem teraryum edinebilirsiniz.
Unutulmamalıdır ki bazı bitkiler havayı ışıktan bile çok sever. Sukulent seçerken Sempervivum gibi havadar bölgeleri seven sukulentleri teraryumunuza koyup sonrasında öldüğüne üzülmeyin. Bitki seçmeden önce iyice araştırarak yapmak dilediğiniz teraryuma en uygun olanları listeleyin ve camınızı, içine koyduğunuz toprağı bitkinin gereksinimlarına gore hazırlayın.
IŞIK NASIL OLMALI..
Kapalı ya da açık fark etmeden teraryumların hepsi için ışık konusunda dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. Teraryumlar, cam bir dış yüzeye haiz olmalarından dolayı asla direk güneş ışığı alan pencere önlerine koyulmamalıdır. Pencere camından yansıyan güneş, teraryum camına da yansıma yaptığı takdirde içinde bulunan bitkileriniz yanma tehlikesiyle karşılaşır. çünkü teraryumunuzu aydınlık ama direk güneş ışığı almayan bir yere koymanız daha iyidir.
Belirli vakit aralıklarında teraryumun yönünü değişiklik yapmak, içindeki bitkilerin eşit şekilde büyümesini sağlar.
SULAMA NASIL OLMALI..
Teraryum nasıl sulanır en çok karşılaşmış olduğumız soru diyebilirim.
Bu mevzuya da şöyle açıklık getirelim.Nem ölçer Her bitkinin ihtiyacı olan bir rutubet, su oranı vardır. Teraryumunuza koyduğunuz bitkinin isteğine gore teraryum sulaması yapmalısınız. Fakat bu mantık kapalı sistemlerde pek geçerli değildir. Kapalı sistem teraryum, içindeki suyun buharlaşması ve yine toprağa dönmesini esas almış olduğundan çok azca sulama ile uzun süre bitkilerin su ihtiyacını karşılayabilir. Teraryumun bulunduğu alana da bağlı olarak sulama oranına sizin gözlem yaparak karar vermeniz gerekir. Örneğin içinde Fittonya, Sarmaşık ve Arap saçı bulunan kapalı sistem bir teraryumunuz var. Bu bitkilerin hepsi nemli ortam sevmiş olduğininden, toprağın nem oranını hep yüksek tutmalısınız. Bu konuda iyi mi karar vereceğinizi bilmiyorsanız, internet üzerinden, bir petshop’tan yahut bizden nem ölçen küçük bir alet edinip teraryumunuzun bir köşesine koyarak kendinize bir kılavuz oluşturabilirsiniz. Eğer teraryumunuzun camında çok fazla damlacık oluyorsa bu çok suladığınız anlamına gelir ve bir kaç saat kapağını açık bırakarak nemin dışarı çıkmasını sağlamanız gerekir.
Açık sistem kaktüs teraryumlarında ise bir kaktüsün ne kadar suya ihtiyacı var ise sulama da o ölçüde yapılmalıdır. Klasik kaktüs sulama sistemini devam ettirmek mantıklıdır. Yaz aylarında kaktüsler uyanır ve bazısı çiçek açar, bu dönemlerde daha çok su, kış aylarında ise çok az sulama yapılmalıdır.
TERARYUM HAVALANDIRMA
Kapalı sistem teraryumlar muhakkak havalandırmaya ihtiyaç duyar. Çok sıcak ya da çok soğuk olmayan ortamlarda ve zamanlarda teraryum kapağınızı açarak havalandırmalısınız. Havalandırmadan yıllarca kapalı kalan teraryumlardan her zaman bahsedilir fakat bitkilerin sağlıklı gelişimi için hepimiz teraryumunuzu belli zamanlarda havalandırmanızı öneriyoruz. Bu hem fazla nemin dışarı çıkması açısından hem de teraryumun içindeki gaz döngüsünün değişmesi açısından önemlidir.
TERARYUMLARINIZIN BAKIMI NASIL YAPILMALI
Teraryumunuzu ilk yapmış olduktan sonrasında sistemin oturma sürecinde bakımını iyi yapmalısınız. İlk dikimde fazla neme dayanamayan bitkiler çürüme yapabilir. Teraryum içerisinde bu bitkileri barındırmamalı ve çürüyenleri çıkarmalısınız. Bitkilerinizin aşırı büyümesi durumunda ise bir makas yardımıyla budama yapabilir ve budadığınız bitkileri başka bir saksıda köklendirerek terkar teraryumunuza dikebilir veya farklı bir yerde büyütebilirsiniz.
Teraryumunuzun sağlıklı büyümesi sizin gözlemlerinizle mümkündür. Sabırlı olun ve bitkilerinizin gereksinimlarını anlamaya çalışın. Bitkilerin görünümüne dikkat edin ve sağlıklı gelişme koşullarını yakaladığınızda neyi doğru yaptığınızı not edin. Teraryumunuzun gelişimini belirli aralıklarla tarih yazarak not etmek gözlemlerinizi değerlendirmenizi kolaylaştıracaktır